Wielokulturowość-Mniejszości-Migracje
Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Instytut Zachodni w Poznaniu
Centrum Dokumentacji Europejskiej
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
zapraszają do udziału
w X edycji konferencji naukowej zatytułowanej
Polskie i europejskie doświadczenia dotyczące badań nad mniejszościami i migracjami. Dziesięć lat badań
(Poznań, 9-10 maja 2024 roku)
Po raz pierwszy organizatorzy tej konferencji zaprosili do wzięcia udziału w niej badaczy z całej Polski w roku 2015 z okazji 10. rocznicy wejścia w życie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Od samego początku przyjęliśmy założenie, że konferencja będzie miała charakter interdyscyplinarny, lecz akcent zostanie położony na politologiczny wymiar analizowanych zjawisk i procesów związanych z obecnością w Polsce mniejszości narodowych i etnicznych, ruchami migracyjnymi. Łącznie w konferencji wzięło udział ponad 250 naukowców, działaczy politycznych, przedstawicieli instytucji zajmujących się wyzwaniami związanymi z napływem do Polski imigrantów ekonomicznych i uchodźców. Konferencja ma grono stałych gości, którzy brali udział niemal we wszystkich jej edycjach. Integralną częścią konferencji są debaty. Organizatorom zależy aby, obok uczestników konferencji, udział w nich brali studenci Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Dorobkiem konferencji jest również seria wydawnicza, w której ukazało się siedem tomów. Jeden we współpracy z Instytutem Zachodnim, wydawcą serii Ziemie Zachodnie: studia i materiały. Niemal od początku w konferencji silnie była obecna problematyka ukraińska, początkowo było to związane z napływem imigrantów ekonomicznych i edukacyjnych, a od 2022 roku uchodźców. W efekcie do udziału w konferencji zaproszeni badacze problematyki emigracji Ukraińców do Polski pochodzący z uczelni ukraińskich. Wydaje się, że będzie to stały obszar analiz prezentowanych w trakcie kolejnych edycji konferencji.
W tym roku konferencja po raz drugi będzie organizowana we współpracy z Instytutem Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu. Efektem tej współpracy będzie między innymi organizacja wystawy poświęconej mniejszości serbołużyckiej w Niemczech.
Aktualna pozostaje, sformułowana przed dziesięciu laty przez organizatorów konferencji diagnoza, mówiąca o tym, że we współczesnym świecie ma miejsce cały szereg wydarzeń, które bezpośrednio wpływają na przebieg i treści dyskusji na temat społeczno-politycznych, ekonomicznych, kulturowych skutków wywoływanych przez ruchy migracyjne. Mniejszości etniczne i narodowe, grupy regionalne, mniejszości seksualne i obyczajowe coraz częściej stają się obiektem niechęci i wrogości ze strony środowisk konserwatywno-narodowych. Jak się wydaje współcześnie do najważniejszych, dla przebiegu dyskusji na temat polskiej polityki migracyjnej, należy
wybuch pełnoskalowej wojny w Ukrainie. W jej efekcie miliony obywateli Ukrainy zmuszonych było opuścić swój kraj, stając się wyzwaniem dla społeczeństw przyjmujących. Równie znaczący wpływ na tematy podejmowane przez uczestników konferencji ma radykalizacja postaw społeczeństw europejskich względem napływu i obecności w Europie imigrantów i uchodźców. W warunkach polskich problem ten jest szczególnie wyraźnie widoczny na granicy polsko-białoruskiej, gdzie od roku 2021 mamy do czynienia z klasycznym kryzysem uchodźczym. Jednak w zgodnej ocenie badaczy ruchów migracyjnych, to zmiany klimatyczne wywołują i w przyszłości będą główną przyczyną kryzysów humanitarnych i przesiedleńczych.
Jest oczywiste, że w trakcie X edycji konferencji organizatorzy, uwzględniając zawartą powyżej diagnozę kontekstów, w jakiej toczy się współcześnie dyskusja na temat mniejszości, migracji i wielokulturowości, będą chcieli dokonać swoistego bilansu dotychczasowych ustaleń i wyznaczyć kierunki badań na następne lata.
Analiza programów dotychczasowych edycji konferencji i webinariów pozwala wyodrębnić kilka obszarów, które do dyskusji, w których chcielibyśmy zaprosić uczestników tegorocznej edycji konferencji. Proponujemy, aby były to:
I. Ewolucja europejskiej i polskiej polityki migracyjnej:
1. Historyczne doświadczenia z migracjami w Europie
2. W poszukiwaniu nowych rozwiązań dotyczących polityki migracyjnej państw członkowskich i Unii Europejskiej
3. Polityka migracyjna państwa polskiego po roku 1989
4. Polacy jako emigranci i imigranci
5. Migracje we współczesnym świecie przyczyny, kierunki, przebieg
II. Mniejszości etniczne, narodowe i grupy regionalne jako przedmiot polityk państw narodowych i Unii Europejskiej
1. Europejska polityka wobec mniejszości etnicznych, narodowych i grup regionalnych
2. Europejski etnoregionalizm jako alternatywa w sporze Unia państw narodowych vs Stany zjednoczone Europy
3. Ślązacy, Kaszubi, Warmiacy i Mazurzy jako przedmiot i podmiot polityki
4. Mniejszości etniczne i narodowe w Polsce w świetle wyników narodowych spisów ludności i mieszkań z lat 2002, 2011, 2021.
5. Mniejszość niemiecka w Polsce, co dalej? Kondycja, mniejszości niemieckiej w świetle wyników wyborów parlamentarnych z października 2023
III. Społeczne, polityczne, ekonomiczne i kulturowe konsekwencje napływu i obecności imigrantów i uchodźców do Polski
1. Napływ ludności ukraińskiej do Polski przed 24 lutym 2022
2. Uchodźcy wojenni w Polsce, liczby, rozmieszczenie, wyzwania
3. Obecność Ukraińców w Polsce jako przedmiot sporu politycznego
4. Ukraińcy w Polsce jako szansa na przezwyciężenie zapaści demograficznej
5. Wpływ przebiegu wojny w Ukrainie na perspektywy napływu kolejnych grup imigrantów
6. Ukraińcy w Polsce integracja czy asymilacja?
7. Kryzys uchodźczy na granicy polsko-białoruskiej
8. Meandry polskiej polityki wizowej
IV. Ziemie Zachodnie i Północne jako obszar badań socjologiczno-politologicznych. Między przeszłością, współczesnością i przyszłością.
1. Region czy regiony? Regionalizm na Ziemiach Zachodnich i Północnych
2. Nowe paradygmaty badań Ziem Zachodnich i Północnych
3. Charakterystyka procesów społecznych zachodzących na Ziemiach Zachodnich i Północnych “od nowego społeczeństwa ziem zachodnich” do “społeczności postmigracyjnych”
4. Dziedzictwo kulturowe Ziem Zachodnich i Północnych, polskie, niemieckie, śląskie, ukraińskie(?)
Konferencja ma charakter interdyscyplinarny. Jej problematyka obejmuje zagadnienia z dziedziny politologii, prawa, socjologii, kulturoznawstwa, antropologii i demografii. Jak co roku do udziału w niej zaproszenie kierujemy do badaczy z ww. dyscyplin. Chcielibyśmy również, aby tegoroczna konferencja była okazją do spotkania Przyjaciół, którzy związali się z nami, oraz tych, którzy mamy nadzieję staną się nimi i będą odwiedzać Poznań w pierwszy, po długim majowym weekendzie czwartek i piątek.
Serdecznie zapraszamy
Prof. dr hab. Andrzej Sakson
Prof. UAM dr hab. Anita Adamczyk
Prof. UAM dr hab. Cezary Trosiak