Po raz pierwszy organizatorzy konferencji zaprosili do wzięcia udziału w niej badaczy z całej Polski w roku 2015 z okazji 10. rocznicy wejścia w życie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Od samego początku przyjęliśmy założenie, że konferencja będzie miała charakter interdyscyplinarny, lecz akcent zostanie położony na politologiczny wymiar analizowanych zjawisk i procesów związanych z obecnością w Polsce mniejszości narodowych i etnicznych, ruchami migracyjnymi. Do tej pory w konferencji wzięło udział ponad 250 naukowców, działaczy politycznych, przedstawicieli instytucji zajmujących się wyzwaniami związanymi z napływem do Polski imigrantów ekonomicznych i uchodźców. Konferencja ma grono stałych gości, którzy brali udział niemal we wszystkich jej edycjach. Integralną częścią konferencji są debaty, do udziału w których zapraszani się uczestnicy procesów, które są tematem konferencji. Organizatorom zależy aby, obok uczestników konferencji, udział w nich brali studenci Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Dorobkiem konferencji jest również seria wydawnicza, w której ukazało się osiem tomów. Jeden we współpracy z Instytutem Zachodnim, wydawcą serii Ziemie Zachodnie: studia i materiały. Niemal od początku w konferencji silnie była obecna problematyka ukraińska, początkowo było to związane z napływem imigrantów ekonomicznych i edukacyjnych, a od 2022 roku uchodźców. W efekcie do udziału w konferencji zaproszeni badacze problematyki emigracji Ukraińców do Polski pochodzący z uczelni ukraińskich. Wydaje się, że będzie to stały obszar analiz prezentowanych w trakcie kolejnych edycji konferencji.
Od kilku lat konferencja jest współorganizowana Instytutem Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu. Efektem tej współpracy są publikacje, debaty, wystawy.
Aktualna pozostaje, sformułowana w 2015 roku przez organizatorów konferencji diagnoza, mówiąca o tym, że we współczesnym świecie ma miejsce cały szereg wydarzeń, które bezpośrednio wpływają na przebieg i treści dyskusji na temat społeczno-politycznych, ekonomicznych, kulturowych skutków wywoływanych przez ruchy migracyjne. Mniejszości etniczne i narodowe, grupy regionalne, mniejszości seksualne i obyczajowe coraz częściej stają się obiektem niechęci i wrogości ze strony środowisk konserwatywno-narodowych. Jak się wydaje współcześnie do najważniejszych, dla przebiegu dyskusji na temat polskiej polityki migracyjnej, należy wybuch pełnoskalowej wojny w Ukrainie. W jej efekcie miliony obywateli Ukrainy zmuszonych było opuścić swój kraj, stając się wyzwaniem dla społeczeństw przyjmujących. Równie znaczący wpływ na tematy podejmowane przez uczestników konferencji ma radykalizacja postaw społeczeństw europejskich względem napływu i obecności w Europie imigrantów i uchodźców. W warunkach polskich problem ten jest szczególnie wyraźnie widoczny na granicy polsko-białoruskiej, gdzie od roku 2021 mamy do czynienia z klasycznym kryzysem uchodźczym. Jednak w zgodnej ocenie badaczy ruchów migracyjnych, to zmiany klimatyczne wywołują i w przyszłości będą główną przyczyną kryzysów humanitarnych i przesiedleńczych.
Analiza programów dotychczasowych edycji konferencji pozwala wyodrębnić kilka „stałych” obszarów, do dyskusji w których Organizatorzy zapraszają gości naszej konferencji. Do najważniejszych należą
I Ewolucja europejskiej i polskiej polityki migracyjnej
II Mniejszości etniczne, narodowe i grupy regionalne jako przedmiot polityk państw narodowych i Unii Europejskiej
III Społeczne, polityczne, ekonomiczne i kulturowe konsekwencje napływu i obecności imigrantów i uchodźców do Polski i Europy
IV Ziemie Zachodnie i Północne jako obszar badań socjologiczno-politologicznych będących wynikiem procesów migracyjnych zachodzących na tych terenach.